Opracowanie efektywnej metody uzyskiwania podwojonych haploidów owsa

Streszczenie za rok 2012 projektu pt. „Opracowanie efektywnej metody uzyskiwania podwojonych haploidów owsa”

finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Nr decyzji MRiRW:  HOR hn 801-4/12

Kierownik tematu: dr inż. Edyta Skrzypek

 

Cel badań: Celem badań było opracowanie warunków uzyskiwania haploidalnych roślin, a następnie linii DH owsa (Avena sativa L.) metodą krzyżowań oddalonych, poprzez zapylanie pyłkiem kukurydzy. W bieżącym roku sprawozdawczym analizowano wpływ warunków wzrostu roślin donorowych oraz natężenia światła i genotypu na kiełkowanie haploidalnych zarodków i wzrost uzyskanych z nich roślin.

 

Materiał i metody: Podwojone haploidy 32 genotypów owsa (Bingo x Canyon, DC 2648/04 x Bingo, DH1496/08 x STH 9-114, Flamingsgold x DC 3750/02, Gere x Flamingsgold, Husky x IDC 2112/05, Scorpion x STH 9-32, STH 8-50 x Canyon, STH 8-79 x Canyon, STH 93-61 x DC 2112/05, SW 032609/06 x Bingo, SW 090325 x Breton, DH 1496/08 ż x STH 9-32 ż, SW 081202 b x Bingo ż, STH  09251 x Typhon,  Atego x Caracas, Typhon x Rajtar, Caracas x Zolak, Auron x Rajtar, Krezus x Aragon, Krezus x Kanton, Krezus x Zolak, Zuch x Gere, Breton x Zolak, Rajtar x Zolak, Milenium x Bingo, STH 9110 x Bingo, STH 9110 x Contender, STH 9787(b) x Bingo, STH 7105 x Contender, Akt x STH 97806 oraz Cacko x STH 97806 uzyskiwano poprzez zapylanie pyłkiem kukurydzy.

            Wykastrowane kwiatki po zapyleniu traktowano syntetyczną auksyną. Uzyskane haploidalne zarodki regenerowano na pożywce 190-2. Uzyskane rośliny pasażowano na pożywke MS0, a następnie aklimatyzowano do warunków naturalnych i podwajano liczbę chromosomów. Rośliny do dojrzałości rosły w warunkach szklarniowych.

 

Wyniki: W przeprowadzonych doświadczeniach badano wpływ warunków wzrostu roślin donorowych (szklarnia, komora izolowana) oraz wpływ natężenia światła (15-30, 31-50, 52-90 i 94-135 µmol(fotonów)·m2·s-1) na kiełkowanie haploidalnych zarodków i wzrost uzyskanych z nich roślin.

Większa indukcja zarodków następowała jeżeli rośliny donorowe rosły w warunkach szklarniowych, z naturalnym nasłonecznieniem, a nie w izolowanej komorze wegetacyjnej ze sztucznym światłem. Natężenie światła miało wpływ nie tylko na indukcję i kiełkowanie zarodków, ale i na dalsze etapy wzrostu haploidalnych roślin oraz na liczbę uzyskanych linii DH. Światło o natężeniu 94-135 µmol(fotonów)·m2·s-1 stymulowało kiełkowanie zarodków i wzrost uzyskanych z nich roślin.

Zastosowana metoda zapylania owsa pyłkiem kukurydzy okazała się skuteczna w uzyskiwaniu haploidów. W bieżącym roku otrzymano 1906 haploidalnych zarodków owsa z 32 badanych genotypów, a z nich 76 linii DH. W porównaniu z poprzednimi latami badań uzyskano największą liczbę haploidalnych zarodków w przeliczeniu na liczbę wykastrowanych kwiatków 7,2%.