Prof. dr hab. inż. Franciszek Janowiak

WYKSZTAŁCENIE, STOPNIE I TYTUŁY NAUKOWE

1977-1982 studia na Wydziale Rolniczym Akademii Rolniczej (obecnie Uniwersytet Rolniczy) im. Hugona Kołłątaja w Krakowie (WR ARK); praktyka semestralna w Szwajcarii

1982 magister inżynier nauk rolniczych, specjalność fizjologia roślin, WR ARK

1992 doktor nauk rolniczych, zakres agronomia-fizjologia roślin, WR ARK

2005 doktor habilitowany nauk rolniczych, zakres agronomia-fizjologia roślin, WR ARK

2019 profesor nauk rolniczych

---

PRZEBIEG PRACY ZAWODOWEJ

1982-1992 asystent i starszy asystent naukowo-badawczy w Zakładzie (obecnie Instytut) Fizjologii Roślin Polskiej Akademii Nauk w Krakowie (IFR PAN)

1988-1990 stypendysta DAAD w Instytucie Botaniki Ogólnej (obecnie Instytut Botaniki i Mikrobiologii) Uniwersytetu w Hamburgu

1992-2006 adiunkt w IFR PAN

2006-2010 docent w IFR PAN

2010-2019 profesor nadzwyczajny IFR PAN

od 2019 profesor w IFR PAN

---

PEŁNIONE FUNKCJE

Członek Rady Naukowej IFR PAN w Krakowie (od 2006)

Kierownik Zakładu Ekofizjologii IFR PAN w Krakowie (2011-2020)

Zastępca Dyrektora ds. Naukowych IFR PAN w Krakowie (2012-2020)

Dyrektor IFR PAN w Krakowie (od 2021)

---

TEMATYKA BADAWCZA

Fizjologia stresu u roślin – komunikacja korzenie-liście, równowaga hormonalna (kwas abscysynowy (ABA), cytokininy, etylen oraz kwas 1-aminocyklopropano-1-karboksylowy (ACC, prekursor etylenu), stosunki wodne, wydajność fotosyntetyczna oraz stan szparek w warunkach stresów niskiej temperatury (chłód, mróz), suszy i zalewania u roślin uprawnych, w szczególności kukurydzy, pomidora, rzepaku i sorga

Wykorzystanie wody przez roślinę – fizjologiczne podstawy zwiększenia stopnia wykorzystania wody przez rośliny uprawne w warunkach zwykłego lub naprzemiennego deficytowego podlewania

Kwas abscysynowy (ABA) – rola ABA w odporności roślin na stresy abiotyczne i biotyczne oraz w regulacji zdolności komórek i tkanek do regeneracji roślin w warunkach in vitro

---

STOSOWANE METODY

Enzymatyczne immunometody – pomiar zawartości kwasu abscysynowego (ABA) oraz wybranych cytokinin w materiale roślinnym metodą ELISA (Enzyme-Linked ImmunoSorbent Assay)

Metody screeningowe – ocena poziomu odporności genotypów i/lub odmian roślin uprawnych na abiotyczne stresy na podstawie zmian fluorescencji chlorofilu a oraz stanu aparatów szparkowych z precyzyjną rejestracją warunków zewnętrznych testowania: temperatury, stężenia CO₂, wilgotności powietrza oraz zawartości wody w glebie

Oznaczenie całkowitej zdolności antyoksydacyjnej – pomiar zawartości mało-cząsteczkowych antyoksydantów w tkankach roślinnych metodą DPPH (2,2-Diphenyl-1-picrylhydrazyl) zaadaptowaną na płytki mikrotitracyjne z wykorzystaniem czytnika płytek

---

PARAMETRY BIBLIOMETRYCZNE

Parametry bibliometryczne wg Web of Science (Clarivate) z dnia 21.10.2024.

Aktualne parametry bibliometryczne dostępne na Web of Science (Clarivate).

---

PUBLIKACJE

Lista publikacji wraz z cytowaniami dostępna na następujących portalach:

---

Wybrane publikacje zestawione latami wraz z linkami do stron wydawców:

Jurczyk B., Dziurka M., Janowiak F., Pociecha E., Grzesiak M. & Rapacz M. (2024) Waterlogging-Induced Changes in ABA, Carbohydrates and 6 Modify Freezing Tolerance in Prehardened Festuca pratensis. Journal of Agronomy and Crop Science, 210(4), e12740. DOI: 10.1111/jac.12740. Strona wydawcy.

Laskoś K., Czyczyło-Mysza I. M., Waligórski P., Dziurka K., Skrzypek E., Warchoł M., Juzoń-Sikora K., Janowiak F., Dziurka M., Grzesiak M. T., Grzesiak S., Quarrie S. & Marcińska I. (2024) Characterising Biological and Physiological Drought Signals in Diverse Parents of a Wheat Mapping Population. International Journal of Molecular Sciences, 25, 6573. DOI: 10.3390/ijms25126573. Strona wydawcy.

Saja-Garbarz D., Libik-Konieczny M. & Janowiak F. (2024) Silicon improves root functioning and water management as well as alleviates oxidative stress in oilseed rape under drought conditions. Frontiers in Plant Science, 15. DOI: 10.3389/fpls.2024.1359747. Strona wydawcy.

Dubas E., Krzewska M., Surówka E., Kopeć P., Springer A., Janowiak F., Weigt D., Mikołajczyk S.K., Telk A. & Żur I. (2024) New Prospects for Improving Microspore Embryogenesis Induction in Highly Recalcitrant Winter Wheat Lines. Plants, 13, 363. DOI: 10.3390/plants13030363. Strona wydawcy.

Lenda M., Steudel B., Skórka P., Zagrodzka Z.B., Moroń D., Bączek-Kwinta R., Janowiak F., Baran A., Possingham H.P. & Knops J.M.H. (2023) Multiple invasive species affect germination, growth, and photosynthesis of native weeds and crops in experiments. Scientific Reports, 13, 22146. DOI: 10.1038/s41598-023-48421-w. Strona wydawcy.

Bączek-Kwinta R., Janowiak F., Simlat M. & Antonkiewicz J. (2023) Involvement of Dynamic Adjustment of ABA, Proline and Sugar Levels in Rhizomes in Effective Acclimation of Solidago gigantea to Contrasting Weather and Soil Conditions in the Country of Invasion. International Journal of Molecular Sciences, 24, 15368. DOI: 10.3390/ijms242015368. Strona wydawcy.

Saja-Garbarz D., Libik-Konieczny M., Fellner M., Jurczyk B. & Janowiak F. (2022) Silicon-induced alterations in the expression of aquaporins and antioxidant system activity in well-watered and drought-stressed oilseed rape. Plant Physiology and Biochemistry, 174, 73-86. DOI: 10.1016/j.plaphy.2022.01.033. Strona wydawcy.

Żur I., Kopeć P., Surówka E., Dubas E., Krzewska M., Nowicka A., Janowiak F., Juzoń K., Janas A., Barna B. & Fodor J. (2021) Impact of Ascorbate-Glutathione Cycle Components on the Effectiveness of Embryogenesis Induction in Isolated Microspore Cultures of Barley and Triticale. Antioxidants, 10, 1254. DOI: 10.3390/antiox10081254. Strona wydawcy.

Jurczyk B., Pociecha E., Janowiak F., Dziurka M., Kościk I. & Rapacz M. (2021) Changes in Ethylene, ABA and Sugars Regulate Freezing Tolerance under Low-Temperature Waterlogging in Lolium perenne. International Journal of Molecular Sciences, 22(13), 6700. DOI: 10.3390/ijms22136700. Strona wydawcy.

Laskoś K., Pisulewska E., Waligórski P., Janowiak F., Janeczko A., Sadura I., Polaszczyk S. & Czyczyło-Mysza I.M. (2021) Herbal Additives Substantially Modify Antioxidant Properties and Tocopherol Content of Cold-Pressed Oils. Antioxidants, 10, 781. DOI: 10.3390/antiox10050781. Strona wydawcy.

Saja-Garbarz D., Ostrowska A., Kaczanowska K. & Janowiak F. (2021) Accumulation of Silicon and Changes in Water Balance under Drought Stress in Brassica napus var. napus L. Plants, 10(2), 280. DOI: 10.3390/plants10020280. Strona wydawcy.

Lenda M., Skórka P., Kuszewska K., Moroń D., Bełcik M., Bączek-Kwinta R., Janowiak F., Duncan D. H., Vesk P. A., Possingham H. P. & Knops J. M. H. (2021) Misinformation, internet honey trading and beekeepers drive a plant invasion. Ecology Letters, 24, 165-169. DOI: 10.1111/ele.13645. Strona wydawcy.

Maślanka M., Bach A. & Janowiak F. (2021) Early-stage application of exogenous aba enhances the differentiation of somatic embryos in Tulipa L. ‘apeldoorn’ cultures. Propagation of Ornamental Plants, 21(2): 43-51. Strona wydawcy.

Marcińska I., Dziurka K., Waligórski P., Janowiak F., Skrzypek E., Warchoł M., Juzoń K., Kapłoniak K. & Czyczyło-Mysza I.M. (2020) Exogenous Polyamines Only Indirectly Induce Stress Tolerance in Wheat Growing in Hydroponic Culture under Polyethylene Glycol-Induced Osmotic Stress. Life, 10, 151. DOI: 10.3390/life10080151. Strona wydawcy.

Surówka E., Rapacz M. & Janowiak F. (2020) Climate Change Influences the Interactive Effects of Simultaneous Impact of Abiotic and Biotic Stresses on Plants. Plant Ecophysiology and Adaptation under Climate Change: Mechanisms and Perspectives I: General Consequences and Plant Responses (ed. M. Hasanuzzaman), 1-50. Springer Singapore, Singapore. DOI: 10.1007/978-981-15-2156-0_1. Strona wydawcy.

Malaga S., Janeczko A., Janowiak F., Waligórski P., Oklestkova J., Dubas E., Krzewska M., Nowicka A., Surówka E., Rapacz M., Wójcik-Jagła M., Kopeć P., Hura T., Ostrowska A., Kaczanowska K. & Żur I. (2020) Involvement of homocastasterone, salicylic and abscisic acids in the regulation of drought and freezing tolerance in doubled haploid lines of winter barley. Plant Growth Regulation, 90, 173-188. DOI: 10.1007/s10725-019-00544-9. Strona wydawcy.

Żur I., Dubas E., Malaga S., Janowiak F., Janeczko A., Rapacz M., Hura T., Waligórski P., Ostrowska A. & Wójcik-Jagła M. (2019) Identyfikacja czynników determinujących odporność jęczmienia ozimego (Hordeum vulgare L.) na suszę i mróz. Biuletyn IHAR, 286, 113-116. Strona wydawcy.

Żur I., Dubas E., Krzewska M., Zieliński K., Fodor J. & Janowiak F. (2019) Glutathione provides antioxidative defence and promotes microspore-derived embryo development in isolated microspore cultures of triticale (× Triticosecale Wittm.). Plant Cell Reports, 38, 195-209. Strona wydawcy.

Gołębiowska-Pikania G., Kopeć P., Surówka E., Janowiak F., Krzewska M., Dubas E., Nowicka A., Kasprzyk J., Ostrowska A., Malaga S., Hura T. & Żur I. (2017) Changes in protein abundance and activity induced by drought during generative development of winter barley (Hordeum vulgare L.). Journal of Proteomics, 169, 73-86. Strona wydawcy.

Jurczyk B., Pociecha E., Janowiak F., Kabała D. & Rapacz M. (2016) Variation in waterlogging-triggered stomatal behavior contributes to changes in the cold acclimation process in prehardened Lolium perenne and Festuca pratensis. Plant Physiology and Biochemistry, 109, 280-292. Strona wydawcy.

Grzesiak M.T., Janowiak F., Szczyrek P., Kaczanowska K., Ostrowska A., Rut R., Hura T., Rzepka A. & Grzesiak S. (2016) Impact of soil compaction stress combined with drought or waterlogging on the physiological and biochemical markers in two maize hybrids. Acta Physiologiae Plantarum, 38, 1-15. Strona wydawcy.

Maślanka M., Bach A. & Janowiak F. (2016) Endogenous ABA content in relation to maturation of somatic embryos in Tulipa (L.) ‘Apeldoorn’ cultures. Acta Physiologiae Plantarum, 38, 270. Strona wydawcy.

Eckstein A., Krzeszowiec W., Banaś A.K., Janowiak F. & Gabryś H. (2016) Abscisic acid and blue light signaling pathways in chloroplast movements in Arabidopsis mesophyll. Acta Biochimica Polonica, 63, 449–458. Strona wydawcy.

Rutowicz K., Puzio M., Halibart-Puzio J., Lirski M., Kotliński M., Kroteń M.A., Knizewski L., Lange B., Muszewska A., Śniegowska-Świerk K., Kościelniak J., Iwanicka-Nowicka R., Buza K., Janowiak F., Żmuda K., Jõesaar I., Laskowska-Kaszub K., Fogtman A., Kollist H., Zielenkiewicz P., Tiuryn J., Siedlecki P., Swiezewski S., Ginalski K., Koblowska M., Archacki R., Wilczynski B., Rapacz M. & Jerzmanowski A. (2015) A Specialized Histone H1 Variant Is Required for Adaptive Responses to Complex Abiotic Stress and Related DNA Methylation in Arabidopsis. Plant Physiology, 169, 2080-2101. Strona wydawcy.

Żur I., Dubas E., Krzewska M. & Janowiak F. (2015) Current insights into hormonal regulation of microspore embryogenesis. Frontiers in Plant Science, 6, 424. Strona wydawcy.

Żur I., Dubas E., Krzewska M., Waligórski P., Dziurka M. & Janowiak F. (2015) Hormonal requirements for effective induction of microspore embryogenesis in triticale (× Triticosecale Wittm.) anther cultures. Plant Cell Reports, 34, 47-62. Strona wydawcy.

Lista publikacji jest również dostępna w bazie literatury Instytutu.

---

WYBRANE POSTERY

Żur I., Surówka E., Dubas E., Nowicka A., Krzewska M., Hura T., Rapacz M., Wójcik-Jagła M., Ostrowska A., Malaga S. & Janowiak F. Antioxidative system activity as the marker for freezing and drought tolerance in winter barley (Hordeum vulgare L.). Poster at the 4th Conference of Cereal Biotechnology and Breeding, November 6-9, 2017, Budapest, Hungary. Book of Abstracts, p. 103-104.

Kaczanowska K., Janowiak F., Jing H.-C., Bekele W.A., Samans B. & Snowdon R.J. Abscisic acid level and osmotic adjustment of sorghum roots under chilling conditions. Poster N28 at Plant Abiotic Stress Tolerance III, June 29 – July 1, 2015, Vienna, Austria. Program and Abstracts, p. 47.

Janowiak F., Kaczanowska K., Jing H.-C., Bekele W.A. & Snowdon R.J. Metabolic limitations to photosynthetic efficiency of sorghum seedling leaves at low temperature. Poster at Agriculture and Climate Change: Adapting Crops to Increased Uncertainty, February 15-17, 2015, Amsterdam, the Netherlands. Procedia Environmental Sciences 29, 277-278.

Żur I., Dubas E., Krzewska M., Nowicka A., Dziurka M., Waligórski P. & Janowiak F. Determinants of effective microspore embryogenesis in triticale (× Triticosecale Wittm.), Poster at 3rd Conference of Cereal Biotechnology and Breeding CBB3, November 2-4, 2015, Berlin, Germany.

Grzesiak M., Janowiak F., Szczyrek P., Kaczanowska K., Ostrowska A., Rut G., Rzepka A. & Grzesiak S. Multistress effect of soil compaction combined with drought or waterlogging on changes in physiological characteristics in maize (Zea mays L.) hybrids. Poster No. PPS002 at Botany 2015, July 25-29, 2015, Edmonton, Alberta, Canada.

Żur I., Dubas E., Krzewska M. & Janowiak F. Mapping of quantitative trait loci determining antioxidant activity in triticale (× Triticosecale Wittm.) anthers associated with androgenesis initiation. Poster at The quest for tolerant varieties – Phenotyping at plant and cellular level, June 22-24, 2015, IPK Gatersleben, Germany.

Janowiak F., Kaczanowska K., Jing H.-C., Bekele W.A. & Snowdon R.J. Osmotic adjustment, abscisic acid accumulation, and a decrease in photosynthetic efficiency are the key consequences of low temperature influence on sorghum seedlings. Poster at 10th International Plant Cold Hardiness Seminar Stress Recognition Triggers Plant Adaptation, Kórnik-Poznań, Poland, August 17-21, 2014. Book of Abstracts, p. S5.29.

Żur I., Dubas E., Krzewska M., Janowiak F. & Hura K. The role of the antioxidative system in the induction of microspore embryogenesis in anther culture of triticale (× Triticosecale Wittm.). Poster at Plant Symposium of the SEB Oxidative stress and cell death in plants: mechanisms and implications, June 26-28, 2013, Florence, Italy. Book of Abstracts, p.39.

Żur I., Dubas E., Krzewska M., Janowiak F., Waligórski P. & Dziurka M. Modifications in endogenous plant growth regulators level in winter triticale (× Triticosecale Wittm.) anthers associated with induction of microspore embryogenesis. Poster at VIPCAII Plant Genetics and Breeding Technologies, February 18–20, 2013, Vienna, Austria. Book of Abstracts, p.76.

---

WYBRANE PROJEKTY BADAWCZE

Wykonanie prac badawczo-rozwojowych związanych z opracowaniem nowych zestawów dietetycznych bazujących na kwasach tłuszczowych z grupy NNKT dla wybranych produktów spożywczych celem polepszenia ich wartości odżywczej i sensorycznej; 2020; PARP; POIR.02.03.02-12-0039/19; wykonawca

ERANET GAS – Genetyczna Adaptacja Sorga: oparta na genomice hodowla rośliny energetycznej nowej generacji dla zrównoważonego rozwoju Europy (w ramach programu ERA-NET Bioenergy); 2013-2016; NCBR; ERA-NET-BIOENERGY-3/2013; kierownik części polskiej

Rola komunikacji korzenie-liście w tolerancji kukurydzy (Zea mays L.) na suszę glebową i niską temperaturę oraz możliwości jej wykorzystania w hodowli nowych mieszańców; 2010-2011; MNiSW; N N310 441138; kierownik

Efektywność wykorzystania wody oraz wysokość i jakość plonu pomidorów w warunkach zwykłego i naprzemiennego nawadniania oraz kolonizacji korzeni endomikoryzą (arbuscular mycorrhiza); 2009-2010; MNiSW; 0953/B/P01/2009/36; kierownik

Produkcja bezpiecznej żywności wysokiej jakości z wykorzystaniem wód niskiej jakości oraz udoskonalonych systemów nawadniania i zarządzania (SAFIR); 2006-2008; 6th FP Priority 5 Food Quality and Safety, UE; PL 023168; kierownik części polskiej

Genetyczna analiza mrozoodporności u odmian jęczmienia: różnice w genotypowo-specyficznym poziomie kwasu abscysynowego (ABA), ekspresja genów regulowanych przez chłód oraz molekularne znaczniki związane z mrozoodpornością jako narzędzia zwiększenia zimotrwałości nowych odmian jęczmienia; 2004-2006; MNiSW; polsko-włoski projekt nr 25; kierownik części polskiej

Kontrola fotosyntezy przez systemy korzeniowe roślin w warunkach stresu; 2000-2002; Towarzystwo Królewskie w Londynie; kierownik części polskiej

---

WSPÓŁPRACA Z ZAGRANICZNYMI INSTYTUCJAMI NAUKOWYMI

Institute of General Botany (obecnie Institute of Plant Science and Microbiology), University of Hamburg – współpraca z Prof. Karl Dörffling w latach 1988-2006 w postaci bilateralnych projektów oraz badawczych pobytów jako stypendysta DAAD, DFG i EU (Copernicus, COST 814)

School of Biological Sciences, University of Bristol – współpraca z Prof. Michael B. Jackson w latach 1998-2010 w postaci projektu badawczego oraz badawczych pobytów finansowanych przez Royal Society, Londyn

East Malling Research – współpraca z Dr Mark A. Else w latch 2000-2005 w postaci projektu badawczego oraz badawczych pobytów finansowanych przez Royal Society, Londyn

CRA Genomic Research Centre of Fiorenzuola d'Arda – współpraca z Prof. Luigi Cattivelli i Dr Fulvia Rizza w latach 2003-2006 w postaci bilateralnego projektu badawczego

Institute of Crop Science and Resource Conservation, University of Bonn – współpraca z Prof. Folkard Asch w latach 2004-2007 w postaci badawczych pobytów jako stypendysta DAAD i DFG

Institute of Plant Production and Agroecology in the Tropics and Subtropics, Faculty of Agricultural Sciences, University of Hohenheim – współpraca z Prof. Folkard Asch od 2007 na podstawie bilateralnego Memorandum of Understanding

Department of Plant and Environmental Sciences, University of Copenhagen – współpraca z Prof. Christian R. Jensen i Prof. Fulai Liu od 2000 w postaci badawczych pobytów w ramach programu Cirrius oraz projektu EU SAFIR

Department of Plant Breeding, Institute of Agronomy and Plant Breeding, Justus Liebig University Giessen – współpraca z Prof. Rod Snowdon od 2013 w postaci multilateralnego projektu ERANET GAS

---

DZIAŁALNOŚĆ DYDAKTYCZNA

Promotor prac doktorskich w Studium Doktoranckim Nauk Przyrodniczych PAN w Krakowie:

Fizjologiczne reakcje roślin pomidora (Lycopersicon esculentum Mill.) na zwykłe oraz naprzemienne deficytowe nawadnianie ze szczególnym uwzględnieniem efektywności wykorzystania wody – Dr Barbara Wojciechowska, 2011

Fizjologiczne reakcje kukurydzy (Zea mays L.) i pomidora (Lycopersicon esculentum Mill.) na abiotyczne czynniki stresowe ze szczególnym uwzględnieniem komunikacji korzenie-liście – Dr inż. Joanna Sawa, 2011

Mechanizmy tolerancji sorga (Sorghum bicolor (L.) Moench) na stres chłodu – mgr Katarzyna Kaczanowska, praca w przygotowaniu

Recenzent prac doktorskich:

Fizjologiczne, ultrastrukturalne i molekularne aspekty zahamowania procesów transportowych w liściach kukurydzy w chłodzie – Dr Anna Bilska, Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (IHAR) w Radzikowie, 2007

Stress tolerance and hardiness of woody plants – Dr Majken Pagter, Faculty of Life Sciences, University of Copenhagen, 2008

Fizjologiczne podstawy odporności Centaurea cyanus L. na tribenuron metylowy oraz przydatność fizycznych i biochemicznych metod do oceny tej odporności – Dr Diana Saja, Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, 2013

Przydatność pomiarów szybkiej kinetyki fluorescencji chlorofilu do oceny mrozoodporności pszenżyta i pszenicy – Dr Monika Sasnal, Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, 2014

Akumulacja wolnej proliny i aktywność syntetazy pyrolino-5-karboksylanu w warunkach suszy u dwóch odmian jęczmienia jarego (Hordeum vulgare) i linii homozygotycznych otrzymanych z ich krzyżowania – Dr Justyna Niedziela, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, 2017

Coordination between hydraulic and chemical signals in controlling water dynamics of tomato plants exposed to climate change – Dr Shenglan Li, Faculty of Life Sciences, University of Copenhagen, 2021

Dilemma between yield and quality: multigenerational effect of elevated CO₂ and nitrogen supply on wheat cultivars – Dr Xizi Wang, Faculty of Life Sciences, University of Copenhagen, 2023

Interaction between abscisic acid and ethylene in plant response to combined elevated CO₂ and abiotic stress – Dr Kehao Liang, Faculty of Life Sciences, University of Copenhagen, 2024